- Nha khoa Cộng đồng
- Giới thiệu
- Liên hệ
- Liên kết Website
CHƯƠNG TRÌNH NHA KHOA CỘNG ĐỘNG
NHỮNG KIẾN THỨC NHA KHOA CƠ BÀN ĐỂ TỰ CHĂM SÓC
VÀ BẢO VỆ RĂNG MIỆNG THẬT TỐT
LỜI MỞ ĐẦU :
Với hơn 30 năm hành nghề nha khoa,tôi nhận thấy tỷ lệ sâu răng ở người Việt Nam rất cao hơn 90%, hầu hết không phài do điều kiện ăn uống ,sức khỏe, môi trường, mà chủ yếu phát xuất từ không biết cách chăm sóc răng miệng và khi bị răng sâu,bị bệnh răng miệng không biết cách xử lý,không quan tâm chữa trị kip thời để bệnh lây nhiễm trầm trọng hoặc tự ý mua thuốc uống giảm đau kháng sinh quá nhiều dẫn đến viêm loét dạ dày,rối loạn tiêu hóa . . . . .
Vì vậy, để giúp mọi người có thể tự chăm sóc bảo vệ răng miệng thật tốt,,cần phải có kiến thức
hiểu biết về răng miệng,đó là lý do tôi viết tài liệu này nhằm trang bị những kiến thức cơ bản về nha khoa cho cộng đồng mà mọi người ở mọi trình độ có thể tham khảo,rất mong được sự góp ý của quý vị trong ngành nha khoa.
Chuyên Gia Răng Hàm Mặt
HÀN VINH QUANG
I )- NGUYÊN NHÂN GÂY SÂU RĂNG, VIÊM NƯỚU:
a)- Sâu Răng :
Có rất nhiều nguyên nhân nhưng tất cả đều do vi khuẩn gây ra, trong miệng luôn có những loại vi khuẩn muốn xâm nhập vào răng để ăn các chất hữu cơ trong ngà và tủy răng là những chất dinh dưỡng nuôi răng tồn tại bền vững. Muốn vậy vi khuẩn phải đục thủng men răng là lớp ngoài cùng rất cứng như một áo giáp bảo vệ răng, thực hiện việc này không dễ dàng cần phải có thời gian để vi khuẩn tích tụ sinh sôi nảy nở đủ lớn,đủ mạnh tạo thành những mảng bám trên men răng và tạo ra một loại acid làm hỏng men răng để chui vào bên trong tấn công ngà và tủy răng phá hủy răng hoàn toàn. Tùy vào thể chất, cấu tạo men chắc khỏe hay yếu ớt để vi khuẩn xuyên thủng qua men răng nhanh hay chậm, trung bình nhanh nhất từ 6 tháng đến một năm,đó là lý do tại sao 6 tháng phải đi kiểm tra làm nha chu ( cạo vôi,tẩy sạch mảng bám ) để vi khuẩn không có đủ thời gian phá hủy men gây sâu răng. Khi men răng đã bị Phá hủy là nơi vi khuẩn tự do xâm nhập vào bên trong tấn công ngà răng, lúc này răng chỉ có cảm giác hơi ê buốt khi ăn uống nóng lạnh,nếu không chữa tram kịp thời vi khuẩn tấn công vào gần tủy răng càng ê buốt nhiều,cho dến khi vào đến tủy răng sẽ đau nhức dữ dội. vì vậy khi men răng bị hư sẽ có màu nâu đen hoặc đốm trắng, hoặc khác với màu răng bình thường, phải đi khám chữa tram ngay răng sẽ vẫn bền chắc, chi phí rất rẻ,nếu không vi khuẩn sẽ tấn công vào tủy răng gây đau nhức phải điều trị rất tốn kém,mất nhiều thời gian tiền bạc mà răng vẫn kém bền vững, tuổi thọ giảm,thậm chí có thể lây lan qua những răng khác gây sâu răng toàn hàm với những bệnh truyền nhiễm khác nghiêm trọng nhiều hơn, tổn hại đến sức khỏe, tính mạng. Tóm lại sâu răng có 4 giai đoạn :
Giai đoạn 1 : Sâu men ,là sâu nhẹ nhất ,vi khuẩn tấn công vào men răng,chưa có cảm giác ê buốt,lỗ sâu rất nhỏ khó nhận biết,phải đi khám ở phòng nha khoa mới có thể phát hiện và trám lại ngay ,rất tốt cho răng không bị lây nhiễm, chi phí rất nhẹ, chỉ khoảng 60.000 – 80.000đvn cho một lỗ trám thẩm mỹ bằng composit đẹp như răng thật (theo giá thị trường 2011 )
Giai đoạn2 : Sâu ngà,là giai đoạn vi khuẩn đã tấn công qua men răng mà không bị phát hiện hoặc không đi trám kịp thời,vi khuẩn bắt dầu phá hủy ngà răng,giai doạn này dễ nhận biết vì chỗ sâu có lỗ thủng hoặc bị đổi màu đen, nâu, xám,vàng. . . .bắt đầu có cảm giác ê buốt với nóng lạnh,phải đi trám ngay đừng để quá muộn,tùy theo lỗ sâu lớn hay nhỏ,chi phí khoảng 100.000 – 200.000đvn cho một lỗ trám thẩm mỹ (theo giá hiện nay)
Giai đoạn 3: sâu tủy, là giai đoạn vi khuẩn đã phá hủy lớp men, lớp ngà để vào đến tủy răng, cảm giác đau nhức dữ dội,gọi là viêm tủy,buộc phải lây tủy để không còn lây nhiễm và đau dớn,điều trị tốn kém mất nhiều thơi gian, chi phí khoảng 300.000 – 600.000đ một răng .
Giai đoạn 4: Thối tủy, là giai đoạn vi khuẩn đã phá hủy hoàn toàn tủy răng, do bệnh nhân bị viêm tủy không đi chữa trám răng,tự ý mua thuốc uống giảm đau ,cơn đau giảm dần, tưởng rằng đã hết đau răng,vì tủy đã chết nên mất cảm giác đau, nhưng sẽ thối rữa gây nhiễm trùng nặng hơn, đến lúc bưng mủ sẽ xưng rất to,đau đớn vô cùng,có thể lây nhiễm gây những biến chứng khác như trụy tim, cao huyết áp, nhức đầu, ù tai, chóng mặt hoa mắt . . . nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng . Điều trị giai đoạn này rất tốn kém và mất nhiều thời gian,thường răng bị mục nát phải bọc lại để nhai không bị vỡ,chi phí khoảng 600.000đ – 1.000.000đvn.
Vì vậy khi men răng có dấu hiệu bị hư hại do vi khuẩn,hoặc do va chạm mẻ,vỡ,mòn mất men, phải đi khám chữa trám kịp thời để bảo vệ răng không bị vi khuẩn tấn công vào ngà và tủy răng ,lây nhiễm sang răng khác gây những biến chứng nguy hiểm hơn cho sức khỏe và tính mạng. Đừng bao giờ chủ quan,biết răng sâu mà không đi trám đợi đếnkhi đau nhức mới đi chữa thì quá muộn,tự hại bản than vì để vi khuẩn tự do lộng hành phá hủy răng và lây lan ra những răng khác.
b) – Viêm nướu, Viêm nha chu :
Có rất nhiều nguyên nhân viêm nướu,nhưng chủ yếu và nghiêm trọng nhất là do mảng bám gây ra, cho dù có đánh răng sau mỗi bữa ăn vẫn không ngăn chặn được mảng bám ,bởi vì mảng bám được hình thành do những chất có tính kết dính rất chặt có trong thức ăn, nước miếng tích tụ lại lâu ngày bám chắc vào khe kẽ,chân răng, múi răng, hố rảnh…bàn chải đánh răng không thể nào chà rửa sạch sẽ ở những nơi đó được,lúc đầu mảng bám chỉ là những vết mờ nhạt khó nhận ra, dần dần rõ hơn thường có màu vàng nhạt,rồi chuyển sang nâu hoặc xám
Mảng bám thường bám nhiều ở các khe răng và cổ răng tiếp xúc với nướu gây ra viêm nướu, vì
đó là nơi vi khuẩn cư trú sinh sôi phát triển làm nhiễm trùng nướu răng, nếu bị nhẹ nướu có thể chảy máu khi chải răng,bị tấy đỏ, nặng hơn bị xưng nướu và thường xuyên chảy máu nướu,miệng rất hôi thối,nếu không điều trị kịp thời sẽ chuyển sang viêm nha chu với mảng bám rất cứng chắc gọi là vôi răng (cao răng, đá răng ) bám chung quang cổ răng,nhiều người tưởng rằng vôi răng bảo vệ răng, nhưng trái ngược lại nó phá hoại răng nhanh chóng, bởi vì vôi răng làm nướu tách rời khỏi cổ răng để cho mảng bám di chuyển xuống chân răng,xương hàm và dây chằng nâng đỡ,làm răng bị yếu dễ lung lay,dễ nhiễm trùng làm mủ xưng tấy đỏ. Đây là giai đoạn viêm nha chu.
Nếu không tiếp tục điều trị , mảng bám và vôi răng càng dịch chuyển sâu xuống chân răng ,Phá hủy xương ổ và dây chằng lien kết quanh chân răng,làm răng trôi cao lên, lộ hết chân răng ra ngoài không còn nằm trong xương ổ dính chặt vào nướu, răng lung lay dữ dội không chữa được nữa phải nhổ bỏ. Đây là giai đoạn viêm nha chu tiến triển,rất khó điều trị,phải dùng dao mổ tách nướu ra khỏi răng để nạo vét loại bỏ mảng bám và vôi răng ở chân răng trong xương ổ răng (túi nha chu), sau đó tạo hình lại xương ổ,loại bỏ các khoảng trống nơi vi khuẩn có thể trú ngụ phát triển, cuối cùng khâu lại nướu sau một tuần mới có thể phục hồi răng vững chắc,rất phức tạp,mất thời gian và tốn kém. Có thể tóm tắt hậu quả của mảng bám,vôi răng như sau :
Mảng Bám -->Vôi răng --> Viêm nướu --> Viêm nha chu -->Viêm nha chu tiến triển -->
Lung lay răng --> Rụng răng
Phẩu thuật nha chu,mổ nướu nạo bỏ vôi răng trong xương ổ
Tóm lại, mảng bám là nguyên nhân gây ra sâu răng,viêm nướu,viêm nha chu, là kẻ thù của răng miệng mà mọi người phải chú ý quan tâm tìm cách loại bỏ, đó là 6 tháng phải đến các phòng nha khoa cạo vôi,tẩy sạch mảng bám,đánh bóng răng một lần,chi phí từ 100.000đ -200.000đvn,đây là quy định bắt buộc cho vệ sinh răng miệng của mọi người từ 12 tuổi trở lên, để đảm bảo răng không sâu, không bị viêm nướu, hôi miệng . Cần biết rằng bàn chài đánh răng không thể chà sạch hết mảng bám,và càng không được tự ý dung vật nhọn,sắc,cứng để cạo,cậy,nậy mảng bám ,vôi răng ,sẽ dễ làm hư men răng,nhiễm trùng nướu răng,mà vẫn không hết bệnh nha chu,thậm chí bệnh nghiêm trọng hơn do nhiễm trùng lây lan. Khi cạo vôi bằng máy siêu âm ở phòng nha,sẽ có cảm giác ê buốt có thể kéo dài vài ngày đến một tuần lễ, tùy theo mảng bám nhiều hay ít, mới bám hay lâu năm,nhưng càm giác sẽ dần dần hết và hoàn toàn không làm hại men răng như nhiều người tưởng lầm,nếu thường xuyên làm nha chu 6 tháng một lần sẽ êm ái hơn và không còn ê buốt,vì răng chắc khỏe,ít mảng bám,dễ chà rửa sạch sẽ.
d)-Không dùng tăm xỉa răng: nhiều người có thói quen dùng tăm xỉa răng sau khi ăn, rất tai hại, do đầu tăm thường xuyên chọc vào nướu, vào khe răng, sẽ làm nướu bị tổn thương teo dần dần , tạo khoảng trống ở giữa hai chân răng, thức ăn càng dễ dàng chui vào làm khó chịu nhiều hơn, càng phải xỉa tăm, nướu càng teo, khe hở càng lớn, gây hiện tượng tụt nướu để lộ cổ răng ,chân răng, dễ bị ê buốt, đau nhức như răng sâu viêm tủy,cuối cùng răng lung lay như viêm nha chu phải nhổ. Vì vậy tuyệt đối không dùng tăm xỉa răng .
e)-Phải trám kín các hố rãnh trên mặt răng và khe hở : là những nơi thức ăn dễ bám vào,mà khó chà rửa sạch sẽ,nhất là ở mặt nhai ,mặt bên răng hàm, và khe hở giữa hai răng do xỉa tăm,cần phải được trám kín để thức ăn không chui vào ,không còn dùng tăm bới móc,chọc xỉa hư hết răng.
f)-Không ăn uống nóng – lạnh cùng lúc: đang ăn nóng không được uống đá lạnh ngay (hoăc ngược lại) sẽ làm nứt vỡ men răng, ê buốt hư tủy răng, do nhiệt độ thay đổi đột ngột,giống như ly thủy tinh đang lạnh cho nước sôi vào sẽ vỡ ly. Vì vậy, khi đang ăn nóng muốn uống đá lạnh,phải để nhiệt độ trong miệng trở lại bình thường,bằng cách uống nước nguội, hoặc ăn đồ nguội,rồi chuyển sang uống đá lạnh (tương tự như đang lạnh phải làm nguội rồi mới dùng đồ nóng) .
g)-Không nhai ,gặm đồ quá cứng : như xương ,đá, khui nắp chai …. Sẽ làm vỡ men,vỡ răng.
h)-Nhổ răng phải trồng răng: khi nhổ răng sẽ tạo khoảng trống giữa hai răng kế cạnh, làm nghiêng,hở khe hai răng này ,đồng thời làm trôi gốc răng đối diện,làm lệch hàm nhai và dễ hư hỏng các răng , nhổ càng nhiều càng yếu các răng còn lại, do đó chỉ nhổ răng khi không thể cứu chữa được nữa,phải do nha sỹ quyết định,đã nhổ phải trồng răng để bít khoảng trống không làm đổ lệch các răng liền kề và nhai dễ dàng.(ngoại trừ răng số 8 là răng hàm cuối cùng nhổ bỏ không cần trồng răng,vì không làm ảnh hưởng những răng khác ).
i)-Phải khám răng định kỳ 6 tháng một lần: để làm nha chu,tẩy sạch mảng bám,phát hiện răng sâu,những bệnh về răng miệng ,chữa trị kịp thời không cho lây nhiễm.
Nếu mọi người thực hiện đúng các yêu cầu nêu trên,chắc chắn sẽ có hàm răng bền vững, không sợ sâu răng,viêm nướu,hôi miệng trong suốt cuộc đời của mình.
a)-Sự khác biệt giữa răng sữa và răng trưởng thành (răng vĩnh viễn) :
_ Răng sữa mọc từ khi trẻ 1 tuổi đến 3 tuổi,thường mọc răng cửa trước và chỉ mọc 10 răng cho một hàm (20 răng cho 2 hàm) . Trẻ bắt đầu thay răng trưởng thành lúc 6 tuổi, thay răng cửa trước, đồng thời cũng mọc răng hàm lớn thứ nhất đầu tiên,nên gọi là răng hàm 6 tuổi (răng số 6), trung bình đến năm 14 tuổi là hoàn tất việc thay răng vĩnh viễn, đặc biệt răng cấm còn gọi là răng khôn (răng số 8,là răng hàm trong cùng) mọc lúc 18 tuổi trở lên là trễ nhất.
_Răng sữa luôn nhỏ bé,màu trắng đục,và yếu ớt hơn răng vịnh viễn,số lượng ít hơn (răng trưởng thành có 32 chiếc), sự phân biệt này nhằm xác định răng nào đã thay rồi để tránh nhổ lầm răng vĩnh viễn, làm trẻ sún cả đời không mọc răng được nữa.
b)-Nhổ răng trẻ em :
Nhiều người cho rằng răng sữa bị sâu không cần phải trám,cứ nhổ vì còn thay răng khác, là điều rất tai hại cho trẻ, nhổ răng sữa quá sớm sẽ làm biến dạng xương hàm còn non nớt của trẻ,làm lệch mầm răng vĩnh viễn ,xương ổ răng và nướu phủ lấp chỗ nhổ,khi mọc răng sẽ lệch lạc, xấu xí và đau đớn do phải xé nướu trồi lên, thậm chí mọc rất trễ, làm ảnh hưởng trật tự mọc lên của những răng khác,dẫn đến tình trạng răng hô, răng móm, răng mọc hai ,ba hàng…..rất mất trật tự, phải đeo gọng kéo chỉnh sửa rất tốn kém và mất nhiều thời gian. Vì vậy, chỉ nhổ răng cho trẻ khi đã đến tuổi thay răng, lúc đó răng sữa có hiện tượng lung lay,do chân răng tự hủy để răng vĩnh viễn mọc lên, nên nhổ rất dễ dàng, không đau đớn, răng mọc sẽ rất đẹp, đúng vị trí,cũng không nhổ răng quá muộn, vì răng sữa lung lay không tự rụng ra lấy chỗ cho răng mới mọc lên, sẽ làm răng mọc lệch.
c)-Các biện pháp bảo vệ răng sữa :
Không như người lớn, trẻ dưới 5 tuổi không thể tự chải răng súc miệng, thường xuyên bú đêm,uống sữa, ăn bánh kẹo ,rất dễ sâu răng toàn hàm, để hạn chế và ngăn chặn sâu răng cho trẻ, các bậc cha mẹ thực hiện những điều sau đây:
_Phải chà rửa răng cho bé trước khi đi ngủ và sáng thức dậy:do còn quá nhỏ không thể dùng bàn chải,nên dùng khăn hoặc bông gòn thấm vào nước muối pha loãng hoặc nước súc miệng có bán ở tiệm thuốc tây,chùi rửa sạch sẽ từng chiếc răng của bé như người lớn chải răng bằng bàn chải,làm nhẹ nhàng ,nhanh gọn,khăn và bong gòn quấn vào ngón tay nhỏ vừa với miệng của bé,để chùi rửa răng dễ dàng,không làm bé khó chịu, ói mửa…..
_Mỗi lần bú sữa xong phải cho bé súc miệng : sữa là chất dinh dưỡng hằng ngày của bé, nhưng đồng thời cũng là chất dễ làm sâu răng nhất khi còn dính ở khe,kẽ,mặt răng,chân răng,nướu,lưỡi …. Vì dễ lên men để vi khuẩn tạo ra acid tấn công răng và hình thành mảng bám vào răng. Nếu bé chưa biết súc miệng,dùng nước đun sôi để nguội đổ vào bình sữa cho bé bú như bú sữa, khi bé mút nấm vú sẽ tạo ra áp lực để nước rửa sạch các mảng sữa bám ở lưỡi,khe kẽ ,mặt răng, bé đang tự súc miệng sau khi ăn uống, nhất là bú đêm rất dễ sâu răng, phải cho bé bú nước sau khi bú sữa để súc miệng.
_Cấm trẻ tuyệt đối không ăn bánh kẹo sau khi đã đánh răng đi ngủ: không cho mang bánh kẹo vào phòng ngủ, giường ngủ, trước khi đi ngủ phải đánh răng,súc miệng, và không ăn uống nữa, vì trong lúc nghỉ ngơi, cơ thể không hoạt động, thức ăn dễ lên men,vi khuẩn dễ sinh sôi phát triển trong răng miệng.
_Nếu phát hiện những bất thường ở răng miệng phải đưa cháu đến nha sỹ khám:
Trẻ em dưới 12 – 14 tuổi không cần phải khám răng định kỳ 6 tháng một lần như người lớn, nhưng nếu có những bất thường như răng mọc lệch, răng bị đốm, đổi màu, nướu viêm đỏ,chảy máu…..phải đưa bé đến nha sỹ khám để được tư vấn hoặc điều trị kịp thời.
d)-Những tác động ảnh hưởng đến sự phát triển của răng hàm mặt :
Quá trình thay răng sữa là khoảng thời gian rất dài, từ 6 năm đến 10 năm ,thường xảy ra những biến đổi bất thường, do nhiều nguyên nhân khác nhau làm dịch chuyển ,sai lệch vị trí xắp xếp thứ tự của răng,làm biến dạng xương hàm ,khuôn mặt, cần được phát hiện sớm để chỉnh sửa dễ dàng và ít tốn kém. Sau đây là những trường hợp thường gặp :
_Trẻ thở bằng miệng : hơi thở từ cuống họng thổi ra khỏi miệng, tạo áp lực xô đẩy những răng cửa ra phía trước làm răng hô, do đó phải tập cho trẻ thở bằng mũi, bằng cách ngậm miệng lại khi đi ngủ và chữa bệnh ngáy đêm cho trẻ, hơn 90% trẻ thở bằng miệng bị hô răng.
9t mọc răng
Hai hàm răng đầy đủ của người trưởng thành là 32 chiếc,(mỗi hàm 16 chiếc,) trong đó 4 răng số 8 là răng hàm mọc trong cùng muộn nhất,thường mọc khi 18 tuổi- 25 tuổi ,nên còn gọi là răng khôn hay răng cấm,do mọc quá trễ nên thường mọc lệch lạc và gây đau nhức vô cùng,thường nhổ bỏ mà không gây ảnh hưởng đến những răng khác,vì vậy khi trồng răng giả không cần thiết phải trồng răng hàm số 8,mỗi hàm răng giả chỉ 14 chiếc (bỏ hai răng cấm trong cùng).Như vậy,con người chỉ xử dụng 14 răng cho mỗi hàm,nếu nhổ bất kỳ một răng nào trong số 14 răng này đều làm ảnh hưởng đến trật tự và sự bền vững của những răng còn lại ,do xương hàm và cơ nướu bị teo,kéo lệch răng kế cạnh,làm thưa kẽ răng và trôi gốc răng đối diện vì khoảng trống do nhổ răng.Do đó,đã nhổ răng phải đi trồng răng,để bảo vệ sự ổn định bền vững của những răng còn lại và hàm nhai được tốt.
Điều quan tâm nhất của mọi người khi trồng răng giả đó là: giá tiền – sự thẩm mỹ - sự bền vững – và nhai ngon lành. Sau đây là những cách thức trồng răng giả ,mỗi phương pháp đều có cái hay,cái dở,tùy vào sở thích và điều kiện kinh tế của mỗi người ,để chọn lựa tốt nhất cho mình. Hiện nay có hai cách thức trồng răng giả,đó là trồng tháo lắp và trồng cố định với những ưu điểm và nhược điểm như sau:
a)-Trồng tháo lắp:
Là trồng răng có thể gỡ ra được,răng giả được đeo dính vào hàm nhờ các móc kim loại ,cài vào những răng thật và nướu giả bám chặt vào nướu lợi để giữ răng không bị rớt khi ăn uống,răng tháo lắp có 3 loại:
-loại nhựa cứng: nướu lợi giả làm bằng nhựa cứng,do đó dễ bị nứt,gẫy vỡ khi va chạm mạnh,hoặc làm rớt,văng ra ngoài,đồng thời thô,dày,làm khó chịu khi đeo răng giả lúc thời gian đầu khoảng 1 tháng do không quen,vướng víu đầy mồm...lợi ích duy nhất của loại này là giá thành rẻ nhất,trồng một răng chỉ từ 150.000đ-300.000đ,nếu trồng cả hàm chỉ từ 1.500.000đ-3.000.000đ tùy vào độ khó dễ,phức tạp.Nếu là răng sứ từ 300.000-600.000đ một răng,cả hàm từ 3.000.000đ -5.000.000đ .
Nhụa cứng dày thô,dễ gẫy vỡ.
- Loai nhựa dẻo: nướu giả và móc cài răng hoàn toàn bằng nhựa dẻo,do đó rất bền,không bị nứt,gãy vỡ khi va chạm và nướu giả rất mỏng,nhẹ ,không cộm dày như nhựa cứng,dễ đeo và độ bám dính chặt chẽ,nhưng giá thành mắc gấp đôi nhựa cứng,trồng 1 răng từ 600.000đ-800.000đ,trồng một hàm từ 4.000.000đ-8.000.000đ.
-Khung tháo lắp: để thu nhỏ diện tích nướu giả cho bớt đầy mồm và vướng víu,thay nướu giả bằng khung kim loai ti tan,inox,các hợp kim,với những móc cài bấu vào răng thật,chắc chắn,bền vững,nhưng hiện nay ít người làm vì giá thành đắt như nhựa dẻo,nhưng không nhẹ và dính chặt bằng nhựa dẻo.
Nhựa dẻo
Tóm lại,răng tháo lắp là loại răng giả có những ưu và nhược điểm sau:
-Ưu: rẻ tiền hơn so với răng cố định,vệ sinh dễ dàng vì có thể tháo ra chà rửa sạch sẽ,có thể trồng thêm răng vào mà không bỏ răng cũ.
-Khuyết:sử dụng khó khăn,dễ rơi rớt,vướng víu hơn răng cố định,đeo lâu ngày dễ bị teo nướu,hở nướu,lỏng lẻo và viêm nướu lợi,các móc cài vào răng thật dễ làm hư răng thật do thường xuyên tháo ra tháo vào cọ xát răng thật.
-Lời khuyên của chuyên gia: chì nên làm răng tháo lắp do răng mất nhiều quá không thể trồng cố định,hoặc làm tạm thời chờ có điều kiện để trồng răng cố định vẫn tốt hơn.
b)- Trồng cố định :
Là trồng gắn chặt vào hàm răng như răng thật,không tháo ra được,có 4 loại răng với 3 phương pháp trồng cố định.
-Bốn loại răng gồm: răng kim loai rẻ nhất là inox (300.000đ/chiếc),titan (500.00đ/chiếc),quý kim (vàng 18k theo thời giá),hiện nay ít người làm răng kim loại vì không thẩm mỹ,thường che kim loại bằng nhựa,composit,hoặc sứ có màu sắc như răng thật gọi là veneer nhựa (400.000-500.000đ/chiếc),veneer composit (500.000đ-600.000đ/chiếc) và veneer sứ (800.000đ-1.500.000đ/chiếc),tuy nhiên do che kim loại chỉ là một lớp thẩm mỹ mỏng,nên dễ bị mòn,bị vỡ để lộ kim loại ra rất xấu,để khắc phục có thể bọc trồng toàn sứ thay cho sứ kim loại,nhưng rất đắt tiền (800.000đ cho răng toàn composite,3.000.0000đ cho 1 răng toàn sứ).
Sứ bọc che kim loại bên trong như răng thật và composite bọc che inox,do bọc một lớp mỏng nên dễ mòn,vỡ,lộ kim loại ra ngoài , kim loại thường chứa những độc tố làm đen chân răng,biến đổi màu răng giả do hiện tượng oxid hóa
Lớp sứ thẩm mỹ bị mòn và vỡ,vì vậy tránh nhai thức ăn quá cứng,quá dai,chải răng bằng bàn chải có sợi lông mểm và chà rửa nhẹ nhàng để không bị mòn men thẩm mỹ,nếu biết giữ gìn răng giả cẩn thận,có thể sử dụng 10 năm răng sứ mới có hiện tượng mòn lộ kim loại,và răng nhựa,composite từ 3-6 năm,phụ thuộc vào ý thức giữ gìn của người biết cách bảo quản,của bền do người sử dụng.
Răng toàn sứ không sợ mòn,vỡ,nhưng giá thành quá đắt từ 3.000.000đ-5.000.000đ một chiếc,để giảm giá thành mà chất lượng tương đối ổn định có thể sử dung 5 -10 năm cho những răng bọc trồng thẩm mỹ,không cần bọc răng kim loại,chỉ có ở phòng răng Vĩnh Sinh với giá từ 500.000đ-700.000đ/chiếc
-Ba phương pháp trồng cố định: đó là trồng pivo,trồng bọc răng và trồng implant.
* Trồng pivo: còn gọi là trồng cắm cốt,muốn trồng theo phương pháp này,đòi hỏi chân răng phải cứng cáp,phải lấy tủy chân răng và không bị nhiễm trùng,sau đó sẽ khoan thẳng vào chân răng tạo một lỗ sâu chừng 1cm để cắm chốt inox,titan hoặc vàng 16k làm trụ gắn răng giả,không cần phải bọc răng kế bên kềm giữ răng giả,do đó những răng bị gãy vỡ,nếu chân răng còn tốt không nên nhồ bỏ chân răng,phài giữ lại điều trị để cắm chốt trồng răng giả sẽ đỡ tốn kém và tiện lợi hơn nhiều.TRồng răng pivo (răng cắm chốt) từ 400.000-600.000đ , răng sứ từ 1.000.000đ-2.000.0000đ) một chiếc.
Khoan lỗ vào chân răng và cắm chốt làm trụ trồng răng giả
Lấy tủy chân răng và cắm chốt kim loại để trồng răng
* Trồng bọc răng: với những răng bị hư nặng,vỡ lớn,nên bọc lại để nhai không bể răng,hoặc do nhổ răng không còn chân răng,muốn trồng răng phải bọc thêm hai chiếc răng thật kế bên,để kềm giữ chặt răng giả,do đó trồng một răng cố định thành trồng bọc 3 răng,giá tiền gấp ba lần,phải mài nhỏ hai răng thật hai bên răng giả,để bọc không bị cấn cộm,khi mài dũa sẽ bị ê buốt,có thể kéo dài hai tuần,nhưng sau đó cảm giác sẽ không còn,và răng hoàn toàn bền chắc,không làm hư răng thật vì đã được bọc lại như một lớp áo giáp cứng cáp,chịu được mọi va chạm. Bất lợi của phương pháp này là phải mài dũa răng thật làm ê buốt khó chịu lúc mới trồng và tốn tiền thêm cho những răng bọc để kêm giữ răng giả.
Phải mài dũa răng thật nhỏ lại,để bọc răng thật hai bên kềm giữ răng giả trồng theo phương pháp cố định.
* Trồng Implant: Là phương pháp cấy ghép răng giả vào xương hàm như răng thật,thay vì phải mài dũa răng thật ê buốt,để bọc kềm răng giả,nha sỹ sẽ khoan trực tiếp vào xương hàm để đóng vít kim loại vào ổ xương đã khoan,làm trụ trồng răng giả,đòi hỏi kỹ thuật rất phức tạp và vô trùng tuyệt đối,nên giá thành rất cao,trồng một răng giả Implant từ 12.000.0000-20.000.000đ (600usd-1.000usd),sử dụng như răng thật,tuy nhiên người lớn tuổi trên 50,và những người có bệnh loãng xương,tiểu đường,thấp khớp,suy nhược cơ thể....không nên trồng Implant,hoăc phải theo sự chỉ định của bác sỹ chuyên môn.
Mổ nướu,khoan thẳng vào xương hàm,cắm vít kim loại làm trụ trồng răng sứ như răng thật,là phương pháp trồng Implant.
Tóm lại,tuy phương pháp trồng cố định phức tạp,nhiều tốn kém,nhưng giá trị sử dụng rất hiệu quả,như răng thật,nên vẫn được mọi người ưa thích,nhất là phương pháp trồng pivo,cắm chốt kim loại vào chân răng ,vì vậy đừng bao giờ nhổ bỏ chân răng nếu vẫn còn tốt,để tận dụng trồng răng cố định ít tốn kém nhất.Cần biết rằng,cho dù trồng bằng p/p gì cũng phải ý thức giữ gìn răng giả thì mới có thể bền vững lâu dài,tránh nhai đồ quá cứng,quá dai,và chà rửa răng bắng bàn chải sợi mềm,nhẹ nhàng không làm mòn bề mặt răng,phải đi khám răng nếu có hiện tượng thức ăn nhét vào khe kẽ,nướu lợi khó chà rửa và gây hôi thối trong miệng,luôn làm nha chu định kỳ 6 tháng một lần,bạn sẽ có những răng giả và răng thật bền vững,sạch sẽ.Tuổi thọ của một răng giả từ 5 năm đến 10 năm,răng sứ trên 10 năm,nếu các bạn biết giữ gìn.Răng cố định thường bể vỡ do nhai quá mạnh,hoăc mòn theo thời gian phài thay răng khác.
-Do chấn động,va chạm mạnh: nhai,cắn vật cứng,dai quá mạnh,té ngã các răng va đập vào nhau,do xỉa tăm vào khe,chân răng làm tổn thương nướu,xương ổ răng ..... răng thường có dấu hiệu lung lay,hoặc chạm vào rất đau,biện pháp cứu chữa khẩn cấp tạm thời như sau:
*Không đụng chạm đến răng đang bị đau: tránh nhai,xỉa tăm,lắc lay hoặc va chạm vào nó,sẽ làm răng càng tổn thương nặng hơn,phải để răng yên tĩnh cho cơ thể tự bình phục theo thời gian từ vài ngày đến vài tháng,tùy theo mức độ nặng hay nhẹ.
*Ngậm thường xuyên từ 15 phút đến 1g các loại sau đây mà bạn có thể có: rượu thuốc, nước ấm pha muối,hoặc các loại lá như lá lốt,lá đinh lăng,lá sống đời,lá sung,lá bạc hà,lá khuynh diệp,xã,gừng,tỏi,hành.....rửa sạch,cho tý nước vào dầm,giã ra,lấy bã và nước ngậm,đắp vào nướu,chân răng đang bị đau,cách từ 3g đến 4g ngậm một lần,nhất là trước khi đi ngủ,khi nào răng hết lung lay,hoặc hết đau thì chấm dứt.Bạn cũng có thể dung dầu gió,dầu xanh pha loãng vào nước ấm để ngậm. Chú ý phải chà rửa răng sạch sẽ trước khi ngậm,sau khi ngậm không cần xúc miệng,để thuốc tự ngấm dần vào nướu và chân răng,cho đến khi ngậm tiếp đợt sau.
-Răng bị bể vỡ làm đôi: sẽ bị lung lay,đau nhức dữ dội,nếu phần nào lung lay nhiều muốn bật ra khỏi nướu mà bạn có thể tự nhổ bỏ thì phải lấy ra ngay bằng tay,rồi sát trùng bằng nước ấm(40-45 độ) pha muối loãng vừa đủ mặn bằng cách ngậm 30-60 phút,hoặc ngậm các loại đã hướng dẫn ở trên để chống nhiễm trùng và giảm đau tạm thời,chú ý nếu sự va chạm mạnh không làm vỡ răng mà làm bật răng ra khỏi xương hàm(xương ổ răng) chưa rớt hẳn ra ngoài,bạn nên ấn răng vào vị trí cũ(không được lắc,lay,tự nhổ),ngậm các loại lá ,thuốc đã nêu trên để chống nhiễm trùng và giảm đau,sau đó phải nhanh chóng đến nha sỹ để cứu chữa những răng bật gốc kịp thời,không phải nhổ mất răng.
Tuy nhiên,nếu sâu răng không phải đau lần đầu,đã từng đau đớn,hành hạ bạn phải dùng thuốc giảm đau,hoặc chịu đựng một thời gian tự hết đau,bây giờ đau lại,rất nguy hiểm,phải cẩn thận,vì đây là trường hợp THỐI TỦY,luôn kèm theo xưng răng,xưng nướu,lung lay gốc răng do bị nhiễm trùng lan xuống cuống răng,lan ra xương ổ răng,nằm bên ngoài răng,nhưng trong xương hàm,rất khó chữa, trước hết bạn phải moi móc hêt thức ăn trong lỗ sâu,súc miệng sạch sẽ,cố gắng dùng tăm hoặc đầu kim nhọn khui mở rộng lỗ sâu,càng rộng,càng vào sâu bên trong càng tốt,vì tủy đã chết và thối rữa bạn không sợ bị đau hơn,ngược lại sẽ làm bạn dễ chịu hơn,nhất là bạn chọc kim vào chỗ xưng cho mủ thoát ra,sau đó ngậm các loại lá,vị thuốc kể trên để sát trùng,giảm đau,tuyệt đối không được bít kín lỗ sâu như trường hợp giết tủy răng,không được bôi các loại mủ,nhựa cây vào,tốt nhất dung bong gòn,hoặc vải xé nhỏ tẩm các loại dầu,hoặc các loại nước cốt lá lốt,đinh lăng,tỏi,hành củ,chanh…..nhét vào lỗ sâu đã khui mở rộng để giảm đau ,tránh nhiễm trùng,không cho thức ăn,nước miếng chui vào gây ô nhiễm, từ một đến hai ngày cơn đau sẽ giàm hẳn và bớt xưng.
LƯU Ý : tất cả các biện pháp trên nhằm giúp cho bạn ngăn chặn cơn đau nhức hành hạ và không cho nhiễm trùng lây lan thêm trầm trọng,trong hoàn cảnh cấp bách bạn không có điều kiện chữa trị,vì vậy bạn vẫn phải đến nha sỹ để được chăm sóc đúng mức,càng sớm càng tốt.
_Do nhiệt: cho chút nước đun sôi để nguội,giã nát một trong các loại lá sau: lá lốt,lá đinh lăng,rau má hoặc nước cốt lá sống đời ,ngậm và lấy bã đắp vào chỗ bị viêm loét 30 phút,cách 3 - 4g ngậm một lần,và vào buổi tối trước khi đi ngủ,vết viêm loét sẽ mau lành,tuyệt đối không ngậm các vị thuốc có tính nóng như dầu gió,rượu,muối,chanh,tỏi,hành......
_Do va chạm,hoặc ma sát mạnh làm loét nướu: cũng giã và ngậm các loại lá trên nhưng pha thêm chút muối để tăng nồng độ chống nhiễm trùng,có thể dùng nước ấm pha loãng dầu xanh,dầu gió,lá khuynh diệp để ngậm.
_Do nha chu: Phải chà rửa chân răng sạch sẽ,cho máu mủ chảy ra khi chà bằng bàn chải càng tốt, rồi ngậm các loại lá kể trên,hoặc pha vào rượu để ngậm,hoặc dùng nước cốt lá sống đời,chanh tỏi,hành...lấy bã đắp vào các chân răng bị viêm xưng,đặc biệt có thể ngậm hoặc đắp bã các loại lá sau đây trong bất cứ trường hợp nào,rất tốt cho những răng bị lung lay,bị viêm loét nướu,đó là: lá lốt,lá và rể cây đinh lăng,lá sống đời.Nhưng vẫn phải đến nha sỹ để lấy nha chu,cạo vôi,mới có thể cứu chữa bình phục hoàn toàn.
“ Răng với tóc là vóc con người “ nói lên giá trị thẩm mỹ của hàm răng quyết định đến vóc dáng,khuôn mặt mỗi người, nhưng điều quan trọng hơn hết là sức khỏe,không có răng nhai nghiến thức ăn,dễ dẫn đến đau dạ dày,rối loạn tiêu hóa,ăn uống khó khăn,ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe, chưa kể đến răng sâu,nha chu,viêm nhiễm trùng ....đau đớn hành hạ cơ thể,nguy hiểm đến tính mạng,vì vậy các bạn phải luôn quan tâm,chăm sóc hàm răng, đó là sức khỏe là vẻ đẹp duyên dáng qua nụ cười trong giao tiếp hằng ngày của các bạn,hàm răng còn giống như một cỗ máy nghiến nát mọi thứ bạn muốn để nuôi cơ thể,làm những việc năng nhọc nhất,hãy thương yêu và chăm sóc nó chu đáo,để hàm răng luôn bền vững,luôn xinh xắn,và sống trường thọ với bạn.Với những kiến thức cơ bản nhất về răng hàm mặt,đã được tôi chọn lọc,vắn tắt,dễ hiểu kèm theo các hình ảnh minh họa,nhằm giúp cho mọi người hiểu biết khái quát về nha khoa,tự ý thức giữ gìn vệ sinh và chăm sóc răng miệng đúng mức.Thân chúc các bạn luôn có nụ cười tươi tắn,với hàm răng chắc khỏe,bền vững.
Phòng răng Vĩnh Sinh Hố nai,Biên Hòa 29/6/2011
Chuyên gia răng hàm mặt.
HÀN VINH QUANG.
Do các chuyên gia răng hàm mặt nhiều năm kinh nghiệm và uy tín đảm nhiệm, hân hạnh phục vụ quí khách.
ĐT: 0963.477517 - 0919.554549 - 0938.459322
Để khuyền khích nhiều người tham gia chương trình nha cộng đồng, mở rộng kiến thức về nha khoa cho mọi người nâng cao ý thức chăm sóc răng miệng và tạo điều kiện chữa trị, phòng răng Vĩnh Sinh sẽ giảm 30% chi phí cho bất cứ người nào đã đọc trang web này tìm hiểu, để đến điều trị và giới thiệu nhiều người cùng đọc tham khảo.